Powszechnie uważa się, że o plagiacie można mówić jeśli dzieło przypomina obcy utwór maksymalnie w 20-30%. Inne przekonanie brzmi, że plagiatem nie jest utwór stworzony na podstawie innego dzieła, którego minimum 3 elementy zostały zmodyfikowane. Oba te stwierdzenia to mity, które dziś obalimy. Odpowiemy też na pytanie: czym naprawdę jest plagiat? Co grozi za plagiat i co robić gdy Twoje dzieło stanowi przedmiot plagiatu?
Czym jest plagiat?
Ustawa o prawie autorskim nie używa bezpośrednio słowa plagiat. Zamiast o plagiacie ustawa mówi o naruszaniu cudzych praw autorskich. Takim naruszeniem jest przywłaszczanie sobie cudzego autorstwa, bądź wprowadzanie w błąd co do autorstwa.
Plagiatem będzie zatem:
– przywłaszczenie autorstwa,
lub
– wprowadzenie w błąd co do autorstwa.
Co ważne, plagiat może dotyczyć zarówno całości jak i części danego dzieła. Plagiat może polegać na przywłaszczeniu sobie autorstwa co do pełnego dzieła, jak i do dzieła, które zostanie poddane pewnym zmianom.
Czy istnieją zasady określające możliwość modyfikowania obcego dzieła?
Modyfikacje cudzego dzieła nie wyklucza tworzenia plagiatu. Przepisy nie określają wymaganej ilości modyfikacji, która umożliwiłaby oczyścić się z zarzutu dokonania plagiatu. Cudze dzieło zmienione w 30 czy 38% to nadal plagiat. Jeśli planujesz przerobić (opracować) cudzy utwór w sposób legalny i móc w późniejszym czasie rozpowszechniać takie dzieło – uzyskaj na to zgodę autora pierwotnego utworu. Stworzysz wtedy tak zwany utwór zależny.
O możliwościach tworzenia utworów zależnych i treści ewentualnej umowy możesz dowiedzieć się podczas indywidualnej konsultacji. Przejdź do zakładki KONTAKT.
Może wydawać się, że stworzenie utworu podobnego do dzieła innego artysty będzie można usprawiedliwiać tym, że to drugie stanowiło jedynie inspirację. Taka argumentacja może okazać się dość niepewna. Utwór inspirowany powinien posiadać w głównej mierze indywidualne cechy. Nie może zatem opierać się w pełni na innym dziele, a czerpać z niego bardziej w ramach natchnienia. Elementy cudzego utworu z pewnością nie mogą być w przypadku inspiracji dominujące, a jedynie mogą dać się odnotować w najmniejszym możliwym stopniu.
Konsekwencje plagiatu
Co grozi za plagiat?
Wachlarz konsekwencji jest stosunkowo szeroki i zależy de facto od woli twórcy utworu pierwotnego, czyli stanowiącego podstawę plagiatu. Jako najłagodniejszą konsekwencję można określić zobowiązanie autora plagiatu do publikacji przeprosin skierowanych do autora pierwotnego utworu.
Autor plagiatu może zostać także zobligowany do wycofania plagiatu z obrotu. Autor utworu pierwotnego może także domagać się rekompensaty finansowej za posługiwanie się plagiatem. Kwoty takiej rekompensaty mogą zostać określone w ramach obranych przez autora.
Najbardziej dolegliwe konsekwencje plagiatu określa art. 115 ustawy o prawie autorkim i prawach zależnych. Zgodnie z tym przepisem za plagiat może grozić nawet do 3 lat pozbawienia wolności.
Alternatywnie za plagiat może grozić kara grzywny lub ograniczenia wolności.
Jak zgłosić plagiat?
W pierwszej kolejności autor dzieła będącego przedmiotem plagiatu może zwrócić się do osoby, która plagiatu dokonała. Takie uprawnienie daje mu art. 78 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Podejmując kontakt z twórcą plagiatu należy wskazać jakiej rekompensaty i w jakim terminie oczekuje oryginalny twórca.
Jeśli pierwotny twórca chce, aby autor plagiatu zamieścił odpowiednie oświadczenie musi przekazać konkretnie jakiej treści oświadczenia oczekuje, oraz gdzie takie oświadczenie powinno się znaleźć.
Alternatywnie twórca utworu pierwotnego może złożyć na policji zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Dlaczego aż na policję? Ponieważ zgodnie z art. 115 ustawy, plagiat stanowi przestępstwo. Konsekwencje zostały opisane wyżej.
Trzecią możliwością jest zwrócenie się do sądu z odpowiednim pozwem. Taka sytuacja będzie miała miejsce jeśli autor utworu pierwotnego doznał w wyniku plagiatu szkody majątkowej.
Jeśli znalazłeś, lub zostałeś poinformowany o plagiacie swojego dzieła – przemyśl wszystkie powyższe możliwości. Jeśli masz watpliwości i potrzebujesz konsultacji – nie bój się zwrócić do profesjonalnego prawnika. Pomoc doświadczonego profesjonalisty umożliwi dochodzenie swoich spraw w sposób pewny i usunie możliwość narażenia autora na dodatkowy, zbędny stres.
Jeśli chcesz porozmawiać, przejdź do zakładki KONTAKT
